Op zaterdag 21 december 2019 spraken drie psychiaters bij de School of life onder de naam van de Vlaamse school over wat geluk is. Of eigenlijk de illusie van dat chronische geluk
Hoe kan het dat we nooit eerder zo rijk, veilig en welvarend waren, en toch worden overspoeld door een golf van depressies, burn-out en eenzaamheid? En waarom is onze drang om permanent gelukkig te zijn zo schadelijk voor ons?
De Belgische psychiaters Damiaan Denys en Dirk de Wachter en psychoanalyticus Paul Verhaeghe gingen in gesprek om het raadsel van geluk te ontrafelen.
Psychiater Damiaan Denys
Schreef het boek
Het tekort van het teveel ,de paradox van de geestelijke gezondheidszorg
43 % van de mensen komt in aanmerking voor een psychische aandoening(als je bedenkt dat het handboek voor psychiaters, de DSM inmiddels 347 diagnose en meer dan 1200 pagina’s kent).
Bij aanmelden voor behandeling van suïcide problemen kan het zijn dat iemand 2 maanden op de wachtlijst staat. In Nederland krijg je psychische problemen van psychische problemen-realiseren dat je psychische problemen hebt-dat er een wachttijd is-realiseren dat de hulp niet past.
Terwijl de welvaart is toegenomen.Kwaliteit van leven wordt gemiddeld met een gelukscijfer gegeven van een 7,8 én Nederlanders het minst werken ten opzichte van de rest van Europa. Op de Europese misère index scoort Nederland het laagst en zijn we in de top 5 van de gelukkigste landen ter wereld.
Europese misère index-klik hier voor de link
Tegelijkertijd geeft 4 op de 5 studenten aan emotioneel uitgeput te zijn en heeft de Universiteit van Amsterdam een puppy knuffelkamer ingericht voor de seno-motorische ontspanning.
Wat een paradox! Hoe kan dit?
De maatschappij individualiseert. In 2006 was in Time magazine iedereen person of the year, Me year, ,de BV IK,de cover van Time was een spiegel.
We krijgen meer vrijheid en autonomie. Om zelf belangrijk te zijn heb je de ander nodig. Om op te vallen is fysiek alleen aanwezig te zijn niet meer voldoende. Er is voortdurende erkenning en bevestiging nodig.
In Amsterdam alleen al zijn er 300.000 mensen eenzaam.
We leven in een gecontroleerde samenleving door de technologie, tegelijkertijd hebben we ook het gevoel van controle verlies. Als we niet meer bereid zijn de werkelijkheid te accepteren worden we depressief. Als je niet meer waardevol voelt om te leven en onzeker bent over de waarde van je aanwezigheid, dan hebben we een bizarre samenleving gecreëerd.
Zelf betekenis moeten vinden, gelukkig moeten zijn , je mag niet lijden. Te veel willen is het te kort aan te veel. De oplossing? ziek zijn want dan is het gerechtvaardigd dat je mag lijden.
Er zijn mensen die hun diagnose zijn geworden, het is een deel van hun identiteit. Deze zin ,ziek zijn want dan is het gerechtvaardigd dat je mag lijden, kan mensen overstuur maken als niet de tijd wordt genomen om de zin te laten landen, in het volgende artikel in Brainwash wordt het helder uitgelegd.
Welke gevolgen heeft de eeuwige jacht op geluk?
‘We zijn niet meer goed in staat het normale lijden een plek te geven. De huidige samenleving is heel beperkt in het herkennen van andermans psychisch lijden. Als je reguliere woorden gebruikt, en zegt: ‘Ik voel me niet goed, ik voel me verdrietig.’ Dan besteden mensen daar geen aandacht aan. Maar mensen spitsen hun oren als je zegt: ‘Ik ben naar de dokter geweest en ik heb een depressie.’ Zo worden we onbewust gedwongen ons lijden uit te drukken in termen die ontleend zijn aan de geneeskunde.
klik hier voor het volledige artikel-geen shortcut naar geluk
Hoe bizar de beleving van controle is illustreert het volgende voorbeeld: Een vrouw heeft een klacht ingediend bij pretpark Walibi omdat zij nat is geworden in de wildwaterbaan.
Bewerkstelliging van precies wat je wilt vermijden, de mens is een paradox
Psychoanalyticus Paul Verhaeghe
Schreef onder andere het boek
Liefde in Tijden van Eenzaamheid en boeken identiteit, autoriteit en intimiteit
De normale mens bestaat niet. Elke maatschappij heeft normen bepaalt wat normaal is. Om een voorbeeld te geven,30 jaar geleden werd homoseksualiteit als een stoornis bevonden.
Elke maatschappij produceert zijn eigen afwijkingen. In de Victoriaanse tijd(tijd van koningin Victoria van 1837 tot 1901.Deze periode wordt gezien als een tijd van voorspoed in Groot-Brittannië. Tijdens deze periode ontstond er in dat land een welopgevoede middenklasse) was er zelf een massaproductie van neuroses door absurd opgelegde normen, zeker voor vrouwen.
In onze tijd worden er zoveel stickers geplakt dat iedereen een stoornis heeft maar het berust op een sociale normering. Het zijn emoties en gedragingen, gekeken naar eigenschappen , als je er te veel of te weinig van hebt of voorkomt, dat is de afwijking.
Denk aan het kind met ADHD, als het stil zit en oplet is het te genezen.
In 1981 zei men dat er in de toekomst twee soorten morele disciplines zijn: manager en therapeut. We moeten voortdurend excelleren, succes op werkgebied, sociaal en een mooi lijf. Als je maar voldoende inspant en veerkracht hebt moet het lukken. Gevolg is dat de klachten toenemen op gebied van faalangst, burn-out, depressie en angststoornis.
Psychiater Dirk de Wachter
Schrijver van o.a.
Borderline times en de kunst van het ongelukkig zijn.
De maatschappij heeft een behoorlijk borderline problematiek. Hybris, een ander woord voor overmoedigheid, is het obsessief streven naar gelukkig zijn en een bonus verwachten. Ongelukkig zijn? Eigen schuld, toon eens wat wilskracht. De redding? De psychiater. Maar pas op, het mag niet te lang duren.
Zelfredzaamheid wordt gestimuleerd, dat kan komen door de motivatie in het kader van de bezuinigingen. Psychiaters roeien in roeibootjes met veel te korte riempjes,steeds harder moeten roeien want er zijn steeds meer mensen die gered moeten worden.
Stel je voor dat we op een schip zitten.. Droom dat er geen onderscheid zal zijn in welke klasse je zit, we zijn rustig aan het zeilen. En de psychiaters? Die zitten niet in de reddingsbootjes maar staan op het dek.
-
- Boek Dirk de Wachter De Kunst van het ongelukkig zijn
Kun je een dagelijks leven leiden waarin je mag lijden?
Damiaan Danys
Geluk is een kortstondige beleving maar we verwachten chronisch en duurzaam geluk. We hebben een moreel oordeel over lijden, we vinden lijden slecht. We willen geluk en hebben de actie, het werk ,er niet meer voorover , maar inzicht in lijden leidt tot normaliteit, bespreken dat je lijdt is een taboe.
Laat mensen zijn wie ze zijn.
Wat kunnen we zelf doen om psychisch gezond te blijven?
Worstelen met jezelf is normaal. Elke dag is het een enorme inspanning om normaal te blijven functioneren, denk aan het lichaam wat in beweging is, eten alleen al kost energie maar ook onze emoties en gedachten te reguleren en te zijn wie je bent.
Het leven is paradoxaal, we verlangen naar wat ons ontmenselijkt. Mislukkingen zijn gewoon lastig. Belangrijk om opnieuw de verbinding te zoeken en niet (mentaal)geïsoleerd te raken.Je ongeluk delen hoeft niet een emotionele toestand te worden op Facebook maar in vertrouwen met de ander.
DSM is heterogeen(ongelijk) en subjectief, sommige classificaties zijn consistent, het zit m in het misbruik ervan. Nederland heeft zo een gestructureerde opleiding structuur die infantiliserend werkt.
Dirk de Wachter
De leukigheidsmaatschappij is de mat waaronder alles speelt, we over-medicaliseren te veel in Nederland. Er is goed te leven met de ongelukkigheden.
Het gaat om verbinding maken met de ander ,waardig en zinvol leven, de context om samen het verhaal te maken en vinden waar je elkaar kan ondersteunen. Vraag je af, hoe is iemand geïsoleerd geraakt, welke sociale factoren hebben mee gespeeld. Mensen die hun weg zoeken en veelvraatig willen leren, komen er goed uit.
Wat kunnen we zelf doen om psychisch gezond te blijven?
Geen betere manier om jezelf te worden is het zorgen voor de ander. Door de blik van de ander zijn we wie we zijn.
Paul Verhaege
We gaan er van uit dat perfectie bereikbaar en te koop is. Elkaar succes wensen hoort zo in onze cultuur maar lijden hoort bij het leven. Praat weer met elkaar dan wordt het een stukje draaglijker .
Wat kunnen we zelf doen om psychisch gezond te blijven?
Investeer in thuis en jongeren, leg niet de schuld bij de ouders maar kijk naar de context. Investeer in goed opleidde mensen. Vaak genoeg wordt bij gezinsproblemen de moeder als schulddrager aangewezen en vlucht de vader.
Aristoteles zei: er is geen absoluut ijkpunt>Wat in de ene context juist is, is in de andere context niet.
Overheid, schaf de marktwerking af, cultuur van het afrekenen op controle. De DSM heeft systeemfouten, het wordt opgelegd en kan geen behandelingsdoelen hebben zonder psychiater.
De DSM is een illusie dat het over hersenactiviteit gaat, over stoornissen, maar het gaat over gedrag. Denk aan de opvatting dat kinderen zich horen te gedragen in de klas. Het blijven toestandsbeelden met sterk maatschappelijke invloed.
Denk anders na over jezelf, hoe stuur je bij. Werk preventief aan een gezonde omgeving met minder stress. Oplossingen vanuit de dialoog met elkaar, zelf reflecteren, zelf ideeën ontdekken.
Een omgeving waar dit goed kan is deze bijzonder wachtkamer:
Het Belgische ziekenhuis Sint-Lucas in Brugge stuurt patiënten binnenkort het bos in. Vrij letterlijk, want het ziekenhuis bouwt samen met het Vlaamse Agentschap voor Natuur en Bos een heuse wachtkamer in het nabijgelegen bos.
De groene wachtkamer-klik hier voor het volledige artikel
(Beeld ANP-artikel Trouw)
